O NAS
OFERTA
BIOMASA
BIOGAZ
INWESTYCJE
ZAMÓWIENIA
KONTAKT

ENERGIA BIOMASY

1.Wstęp

Energia biomasy jest najmniej kapitałochłonnym odnawialnym źródłem energii. Jej produkcja może praktycznie przebiegać samoistnie, np. w puszczach, na stepach i łąkach, a także w oceanach i w zbiornikach wody słodkiej. Aby zintensyfikować produkcję biomasy potrzebne są dodatkowe nakłady związane z: nawożeniem, nawadnianiem, walką ze szkodnikami i ochroną roślin. Energia uzyskiwana z biomasy stanowi 15% światowego zużycia energii, przy czym w krajach rozwijających się udział ten jest większy i wynosi aż 38%. Biomasa roślinna jest produktem procesu fotosyntezy - asymilacji przez rośliny, pod wpływem promieniowania słonecznego, dwutlenku węgla (CO2) z powietrza, podczas której tworzy się energia biomasy w postaci energii chemicznej. Wydzielony podczas spalania biomasy CO2, na skutek fotosyntezy, krąży w przyrodzie w obiegu zamkniętym. Spalanie biomasy jest procesem odnawialnym, a przez to nie powodującym wzrostu CO2 w atmosferze - nie powiększa efektu cieplarnianego.

2.Rodzaje stosowanej biomasy

Polska posiada bardzo dobre możliwości pozyskiwania biomasy na cele energetyczne. W szczególności mogą to być:
- drewno i odpady drzewne,
- słoma, produkty oraz odpady rolne,
- odchody zwierząt hodowlanych przerabiane w biogazowniach.

Drewno:

Drewno było podstawowym surowcem energetycznym jeszcze w początkach XX wieku. Choć później jego miejsce zajęły paliwa kopalne, drewno nie przestało odgrywać istotnej roli w budownictwie, meblarstwie i innych sektorach gospodarki, takich, jak przemysł chemiczny czy górnictwo. Wartość opałowa drewna zaraz po ścięciu (ok. 50 % wilgotności) wynosi 10-12 MJ/kg i ulega zwiększeniu do 18MJ/kg po wysuszeniu do wilgotności 15-20%.

Jako paliwo energetyczne drewno może być pozyskiwane z plantacji energetycznych (eukaliptus, wierzba, topola itp.), odpadów leśnych nienadających się dla przemysłu, odpadów produkcyjnych z zakładów przemysłu drzewnego ( tartaki, celulozownie, stolarnie itd.) oraz odpadów z innych gałęzi przemysłu ( kopalnie, koleje, budownictwo itd.)

Lasy stanowią 28,8% powierzchni kraju (około 8,9 hektarów) i są w przeważającej większości państwowe - 7,4 mln hektara. Zakłada się dalszy wzrost lesistości do 32% w 2020 r. Zarówno Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, jak i Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej promują zalesianie obszarów o glebach skażonych i ubogich. W Polsce pozyskuje się rocznie ok. 22 mln m3 drewna, a odpady stanowią ok. 10%.

Brykiet drzewny:

Brykiet drzewny produkowany jest z rozdrobnionych odpadów drzewnych takich jak trociny, wióry czy zrębki, które są sprasowywane pod wysokim ciśnieniem bez dodatku substancji klejących. Niska zawartość wilgoci sprawia, że wartość opałowa brykietów jest wyższa niż drewna. Dzięki dużemu zagęszczeniu materiału w stosunku do objętości, proces spalania jest stopniowy i powolny. Do przerobu nadają się praktycznie wszystkie rodzaje drewna i odpadów drzewnych, w tym zrębki i trociny. Produkcja brykietu jest prostsza i tańsza od produkcji pelet. Wartość energetyczna: 19-21 GJ/t natomiast wilgotność: 6-8%.

Pelety:

Podstawowym surowcem do produkcji pelet są odpady drzewne z tartaków, zakładów przeróbki drewna oraz leśne odpady drzewne (trociny, zrębki, wióry). Technicznie możliwe jest również wykorzystanie kory, słomy oraz roślin energetycznych (wierzba), ale paliwo zawiera wtedy większe ilości popiołów. Pelety powstają poprzez prasowanie surowca pod wysokim ciśnieniem, bez udziału jakichkolwiek chemicznych substancji klejących. Pelety to paliwo przyjazne dla środowiska i jednocześnie łatwe w transporcie, magazynowaniu i dystrybucji. Charakteryzuje je niska zawartość wilgoci, popiołów i substancji szkodliwych dla środowiska oraz wysoka wartość energetyczna. Wartość energetyczna pelet wynosi 16,5-17,5 MJ/kg, a wilgotność 7-12%

Zrębki drzewne:

To rozdrobnione drewno w postaci długich na 5-50 mm ścinków o nieregularnych kształtach. Są produkowane:
- podczas pierwszego trzebienia drzewostanów, wierzchołków i innych pozostałości po wyrębach,
- podczas obrabiania kłód w tartakach,
- na szybkorosnących plantacjach wierzby,
- z odpadów drzewnych w dużych zakładach przetwarzających drewno.

Wartość opałowa zrębków wynosi 6-16 MJ/kg, wilgotność 20-60%, a zawartość popiołu, którą zwiększa ewentualne zanieczyszczenie kamieniami, glebą i piachem stanowi od 0,6 do 1,5% suchej masy. Zrębki są doskonałym paliwem dla kotłów, wykorzystuje się je również do produkcji płyt wiórowych i jako topnik w hutnictwie. Wadą tego paliwa jest wrażliwość na zmiany wilgotności powietrza i podatność na choroby grzybowe.

Słoma, produkty oraz odpady rolne:

Tak, jak uprawa roślin energetycznych umożliwia zagospodarowanie nieużytków rolnych, tak wykorzystanie na cele energetyczne nadwyżek i odpadów produkcji rolnej zapobiega marnotrawstwu żywności i rozwiązuje problem utylizacji odpadów. Słoma, siano, buraki cukrowe, trzcina cukrowa, ziemniaki, rzepak czy pozostałości przerobu owoców bądź zwierzęce odchody to cenne z energetycznego punktu widzenia surowce, które warto wykorzystywać. Najbardziej rozpowszechnione jest wykorzystywanie do celów energetycznych słomy. Słoma może być spalana w postaci: suchej sieczki, granulatu, pyłu, całych balotów 450-500 kg lub balotów poszarpanych. W przeciwieństwie do sieczki i granulatu baloty mogą być zamoczone, chociaż część ciepła jest tracona na odparowanie wody. Zaletą słomy jako surowca energetycznego w porównaniu z węglem jest znaczne ograniczenie emisji CO2 do atmosfery, przy czym wydzielanie C02 podczas prawidłowego spalania słomy nie przekracza ilości pobranej przez zboże podczas jego wzrostu. Wykorzystanie słomy jako nośnika energii zmniejsza koszty produkcji ciepła i wpływa dodatnio na poziom życia ludności lokalnej, poprawia opłacalność produkcji rolniczej i znacznie zmniejsza zagrożenie pożarowe. Roczna wielkość produkcji słomy może ulegać znacznym wahaniom, decyduje o tym powierzchnia upraw roślin, wielkości plonów, gatunek i odmiana roślin, nawożenie, warunki pogodowe. Zbiory słomy przewyższają zapotrzebowanie na nią wynikające z produkcji zwierzęcej (pasza, ściółka). Produkcja słomy w Polsce wynosi średnio 29,3 mln ton rocznie, przy nadwyżkach średnio 11,5 mln ton, co jest równoważne 7,7 mln ton węgla średniej jakości. Nadwyżki są przyorywane bądź palone na polach. Do wykorzystania energetycznego służyć może cała słoma rzepakowa.

Wilgotność słomy wynosi 10-20%, zaś wartość opałowa i zawartość popiołu odpowiednio 14,3 MJ/kg i 4% suchej masy dla słomy żółtej oraz 15,2 MJ/kg i 3% s. m. dla słomy szarej.

 


Mapa obszarów leśnych i rolnych w Polsce

 


Zależność wartości opałowej od wilgotności.

 

3.Zalety energetycznego wykorzystania biomasy

·         sprzyja osiągnięciu celów założonych w polityce ekologicznej państwa w zakresie zmniejszania emisji zanieczyszczeń wpływających na zmiany klimatyczne,

·         obniżenie emisji gazów cieplarnianych oraz ograniczenie szkód w środowisku związane z wydobyciem paliw kopalnych,

·         stałe i pewne dostawy krajowego nośnika energii,

·         tworzenie nowych miejsc pracy, szczególnie ważnych na zagrożonej bezrobociem wsi,

·         pozwala na zagospodarowanie nieużytków i spożytkowanie odpadów rolnych i produkcyjnych,

·         zapewnienie dochodu, który jest trudny do uzyskania przy nadprodukcji żywności,

·         decentralizacja produkcji energii i tym samym większe bezpieczeństwo energetyczne przez poszerzenie oferty producentów energii.

 

4.Potencjalne wady energetycznego zagospodarowania biomasy

·         stosunkowo małą gęstość surowca, utrudniającą jego transport, magazynowanie i dozowanie,

·         szeroki przedział wilgotności biomasy, utrudniający jej przygotowanie do wykorzystania w celach energetycznych,

·         mniejszą niż w przypadku paliw kopalnych wartość energetyczną surowca: do produkcji takiej ilości energii, jaką uzyskuje się z tony dobrej jakości węgla kamiennego potrzeba około 2 ton drewna bądź słomy,

·         fakt, że niektóre odpady są dostępne tylko sezonowo,

·         ryzyko zmniejszenia bioróżnorodności w przypadku wprowadzenia monokultur roślin o przydatności energetycznej,

·         podczas spalania biomasy, zwłaszcza zanieczyszczonej pestycydami, odpadami tworzyw sztucznych lub związkami chloro pochodnymi, wydzielają się dioksyny i furany o toksycznym i rakotwórczym spalaniu.

Źródła:
- www.biomasa.org
- www.builddesk.pl
- www.agroenergetyka.pl
- A. Grzybek, P. Gradziuk, K. Kowalczyk, Słoma – energetyczne paliwo, 2001
- P. Gradziuk, A. Grzybek, K. Kowalczyk, B. Kościk, 2002 „Biopaliwa”